Περιστάσεις (;)

σ' εσάς...

«Μια τυχαία συνάντηση…» θα μπορούσε κοινότοπα να τιτλοφορηθεί. Τι είναι όμως το τυχαίο; Ο Μπόρχες έλεγε σοφά «είμαι οι περιστάσεις μου».
Πού πέφτει ωστόσο το βάρος; Στο «περιστάσεις» ή στο «είμαι»; Οι περιστάσεις μάς δημιουργούν ή τις δημιουργούμε; Ή μήπως και τα δύο; Τύχη και εαυτός διαπλέκονται μ’ έναν τρόπο περίπου μυστηριακό. Είμαστε, θα έλεγα, οι περιστάσεις μας, όχι μόνο γιατί η τύχη θέλησε τις περιστάσεις μας, αλλά και γιατί κι εμείς τις θελήσαμε.
Αφορμή γι’ αυτές τις σκέψεις η τύχη, που έφερε τις φωνές κάποιων από μας μέσα σ’ αυτόν τον αχανή τόπο, σε απόσταση αναπνοής.
Θα μπορούσαμε να προσπεράσουμε μισοαδιάφορα, μισοευγενικά, μισοχαρούμενα, χωρίς να ανταλλάξουμε ανάσες. Δεν το κάναμε. Γιατί; Δεν ξέρω. Οι εύκολες απαντήσεις πολλές. Κοινά ενδιαφέροντα, κοινές αξίες, κοινές ανησυχίες. Είναι και αυτά. Όμως στις πραγματικά ευ-τυχείς συναντήσεις σχεδόν ποτέ δεν είναι μόνο αυτά. Είναι πάντα και κάτι άλλο. Αξεδιάλυτο και παράξενο. Αδιευκρίνιστο και λίγο ανομολόγητο, σαν για να μην το… ματιάσουμε. Είναι ίσως μια συνάφεια άγνωστου βάθους, που ρέει σαν κρυφό νεράκι στα υποστρώματα του εδάφους μας, ψάχνοντας άνοιγμα ν’ αναβλύσει. Είναι ίσως μια ριζωμένη αναμονή και επιθυμία, πιο ισχυρή απ’ όλες τις αντιξοότητες παρελθούσες και παρούσες, που επιτάσσει την ενσάρκωση. Την φανέρωση και παρουσία ενός Έτερου που δεν θα θωρακίζεται στην φοβική ετερότητα, αλλά θα επιτρέπει την γονιμότητα της αφιλοκερδούς ανταλλαγής. Όχι την ταύτιση, όπως συνήθως αφελώς ευχόμαστε. Αλλά την συγκατάθεση στην μοναδική ιδιαιτερότητα που ο Άλλος είναι, αντί της ομοιότητας που θα θέλαμε να του επιβάλουμε, επιδιώκοντας επί της ουσίας την επιβεβαίωση της μονήρους στενότητάς μας. Όχι την νοσηρή αυτοκατάργηση μέσα σε μια βιασμένη και ισοπεδωτική φιλότητα, αλλά την ευ-δαίμονα αποδοχή του Άλλου σαν μέρους μιας ρέουσας, ζωηρής, λάμπουσας σύνθεσης. Ωσάν τα τέσσερα στοιχεία του νερού, της φωτιάς, της γης και του αέρα να σταλάζουν την ουσία τους προσεκτικά –ακολουθώντας λες μια σιωπηρά προσυμφωνημένη δέσμευση- για να συντελεστεί εκείνο το μικρό θαύμα της κοινότητας. Εκείνης της σπάνιας συλλογικότητας, χωρίς προεξάρχοντες, δυνατούς και αδύνατους, άξιους και ανάξιους, καλύτερους και χειρότερους. Εκείνης της πολύτιμης συνύπαρξης, όπου όλοι θέλουν να αναδείξουν και να απολαύσουν την φυσική λάμψη του Άλλου. Χωρίς ενδοιασμούς, χωρίς προδιαγραφές, χωρίς κυριαρχικές υστεροβουλίες.
Ύστερα από αναζήτηση και αποτυχημένους πειραματισμούς χρόνων, νομίζω πως τα παραπάνω –και όχι τα εύλογα αποτελέσματά τους, που είναι η αλληλοβήθεια, η συμπαράσταση, το μοίρασμα της καλής και της κακής στιγμής- είναι ο ορισμός της Φιλίας.
Και πιστεύω ότι όταν αυτή έρχεται, την αναγνωρίζεις διαμιάς από τον παρήγορο και λυτρωτικό τρόπο που κυλάει από ανάσα σε ανάσα, από βλέμμα σε βλέμμα, από κίνηση σε κίνηση, από κουβέντα σε κουβέντα. Από την ξαφνική –και ως δια μαγείας κοινή- αίσθηση οικειότητας, του «σαν να γνωριζόμαστε χρόνια». Από τον τρόπο που ρέει αβίαστα στα πιο διψασμένα κανάλια του εαυτού σου και της ζωής σου. Αυτά που αναζητούν την αθωότητα του ανιδιοτελούς «εμείς» μέσα από την κατάθεση αυθεντικών και ανοχύρωτων «εγώ».
Πιστεύω ακόμη πως τέτοιες συναντήσεις είναι ικανές να ανατρέψουν σωρεία απογοητεύσεων και σπαταλημένων προσδοκιών και να σε ξανακάνουν παιδί, επιτρέποντας στο όνειρο να αναμειχθεί με την πραγματικότητα, δίνοντας σ’ αυτή την τελευταία τον σπινθήρα που την κάνει Ζωή.

Σας ευχαριστώ γλυκείς μου μ’ όλη μου την ψυχή, που γίναμε μια τόσο ευτυχής περίσταση…

?

Πώς να τ’ αντέξεις
πάνω σου να 'ρχονται διαρκώς τα πλήθη
και πάλι πίσω να τραβιούνται
από παλίρροια άγνωστη σπρωγμένα
Κι όποτε κάποιο πρόσωπο πάει να πήξει
μι’ ανάσα απ’ το δικό σου
να γίνει χρόνος
αίφνης να ορμάει πάνω του η ερημιά
-ποιανού; δική του ή δική σου;
να το σκορπάει κουρνιαχτό στους δρόμους

Κι ύστερα λένε όλοι πως υπάρχεις
-μα πού; μα πώς;
τι βλέπουν που δεν βλέπω;
Να εκεί!
Την ώρα που γεμίζεις το ποτήρι με νερό
και ήπιες και ξεδίψασες
-ξεδίψασα στ’ αλήθεια;
Κι ύστερα ήσουν εσύ που γέλασες
δεν άκουσες;
Ναι. Ναι. Όμως δεν άκουσα
εμένα που γελούσα
το γέλιο μου κάποια στιγμή
όπως ξεσπούν πλημμύρες,
χειρουργεία, αποχαιρετισμοί
έπεσε πάνω μου σάμπως λεηλασία
-δεν ήταν γέλιο αυτό-
κι έφυγε πάλι όπως τα πλήθη
που έρχονται και φεύγουν
κι αφήνουν πίσω τους
σπασμένες λέξεις ξεβρασμένες από κύμα
κινήσεις σκαλωμένες στα κλαδιά,
στα μάτια, στις καρέκλες,
μισοσκισμένες στο τέλος του καλοκαιριού

Α, όχι. Γι’ αφέλεια μη με κατηγορείτε
Το ξέρω πως θ’ απολιθώνονταν
αν έμεναν όλα εδώ διαρκώς παρόντα
ή πως θα καίγονταν
στου πάθους μου το ακόρεστο
Το παραδέχομαι ότι κι εγώ
το ίδιο όπως εσείς
τόσες φορές το στοίχημα
που τάξατε στο πρόσωπό μου τόχασα
τόσες φορές κι εγώ
χάθηκα στην ομίχλη μου
από ανάγκη να διαλύσω
της μορφής μου τ’ αδιέξοδο
Ξέρω ακόμη το χειρότερο
ότι το βλέμμα μου πάνω στα σώματα ανελέητα
ανοίγει τρύπες και τ’ αδειάζει

Ναι, δεν παριστάνω την ανήξερη

Μα πάψτε πια να λέτε πως υπάρχουμε
-ακούνε και παιδιά
τι θα τους απολογηθούμε;


Από "Δέντρα θαλάσσης ανεπλέκονταν..." (σκηνή 2η)

Διάλογοι

Πάω ή φεύγω. Μήπως μόνο πάω; Ή μόνο φεύγω; Τι χωρίζει το πάω από το φεύγω; Υπάρχουν τομές στην ρευστότητα; Στιγμές ισορροπίας; Σιγμές επικράτειας; Υπάρχουν στιγμές; Πάω και φεύγω. Διαρκώς. Εντός. Και εκτός. Ποτέ επί τα αυτά. Ατέρμονη διαδρομή. Εδώ και αλλού. Διαρκώς.
Μήπως μόνο πορεύομαι;

(χαρισμένο στην Φαίδρα)




Πάνω στον "χορό των ποιητών" του Μ. Χατζιδάκι

Κάποιοι αγωνιούν και αγωνίζονται

Νέοι άνθρωποι με πίστη, ταλέντο και γνώση αγωνιούν και αγωνίζονται. Δουλεύουν και καταθέτουν έργο, που χάνεται μέσα στην απέραντη φαφλατάδα των ποταπών καιρών. Χωρίς να έχουν ή να ελπίζουν σε καμμιά βοήθεια. Ένα μικρό -αλλά εξαιρετικό- δείγμα.

Πλάτη στον ουρανό

Γυρίζω την πλάτη μου
και
φεύγω βιαστικά
κλαίω τρανταχτά για να με ακούσετε
κλαίω σιγανά για να μην μ’ ακούσετε
βρίζω
σκέφτομαι να στρίψω πάλι για να πω αντίο
μένω μόνος να ατενίζω
τρέχω για να μην γυρίσω πίσω
τρέχω για να προφτάσω αυτό που τώρα φανερώνεται
παραπατώ από την αγωνία μου
παραπαίω από την εξάντληση
παραδίνομαι σε αυτά που βρίσκονται τώρα μπροστά μου
απομονώνομαι από τον φανταχτερό σου κόσμο
απομακρύνομαι από τον αρρωστημένο κόσμο σου
καρδιοχτυπώ από φόβο γι’ αυτά που αφήνω πίσω μου
ξεχνώ όσα δεν θέλω να θυμάμαι
θυμάμαι αυτά που πρέπει να ξεχάσω
ελπίζω ότι ετούτη η κατεύθυνση θα είναι περισσότερο στα μέτρα μου
αρχίζω μια καινούρια ζωή
έναν ατελείωτο εσωτερικό μονόλογο
κάτι σαν προσευχή
που δεν έτυχε να την γνωρίζω ως τώρα
και
ψάχνω κάτι σαν απάντηση για να σε αποστομώσω
ανασαίνω βαθιά για να κρατήσω τα νεύρα μου
ξεψυχώ, σχεδόν, αφού έχω μετανιώσει που γύρισα
περιμένω
να φύγεις
να έρθεις
να με αγκαλιάσεις
να με σπρώξεις
να με μισήσεις
να με αγαπήσεις ξανά
να με συγχωρήσεις
να γίνει σεισμός
ή ν’ ανοίξουν οι ουρανοί
ώστε όλα να γίνουν πιο εύκολα
κάτω από μια αναπότρεπτη δικαιολογία

Μια φιγούρα με την πλάτη γυρισμένη. Το κορμί σκυφτό σκίζει τον ουρανό που κατέβηκε στη γη. Από πού φεύγει και πού πάει; Εσύ από πού φεύγεις και πού πας; Πότε έφυγες από κάπου τόσο σκυφτός τελευταία; Τι είναι αυτό που βαραίνει τόσο το κεφάλι σου; Φεύγω ή Πάω. Μεταξύ των δύο συμβαίνει σύγκρουση.

[Κείμενο της Τζίνας Αποστολοπούλου, για το ομώνυμο θεατρικό happening της θεατρικής ομάδας του Δήμου Ηλιούπολης, τον χειμώνα του 2007, σε διδασκαλία και σκηνοθεσία της ίδιας]

πρώτη απόπειρα

Το παρθενικό μου κλιπάκι, κατόπιν υποδείξεων του Κωστή Ψαρράκη, τον οποίο θερμοευχαριστώ.

(για να το δείτε κλείστε την μουσική στ' αριστερά)





Το ποίημα είναι από τα "Δέντρα θαλάσσης ανεπλέκονταν..."
Το μουσικό κομμάτι είναι από το άλμπουμ "Επιστροφή" του Στ. Λάντσια

Αήθης καλλιτέχνης

Ευγένιος Ιονέσκο, Αναζητήσεις


(για να διαβάσετε: κλικ πάνω στην εικόνα )

Ας ακούμε και τους σοφούς... Κάτι ξέρουν...

"Όταν προσδοκούμε από τους άλλους να μάς «καταλάβουν», στην ουσία τούς ζητούμε να μάς συμμεριστούν την αυτοκατανόησή μας. Φιλία είναι η (σιωπηρή) συμφωνία ότι η μία πλευρά συμμερίζεται την αυτοκατανόηση της άλλης."
(ε, αν δεν καταλαβαίνει πόσο καλή, έξυπνη, λαμπερή, ταλαντούχα, μοναδική είμαι, τι φίλος είναι;)

"Μιά συζήτηση περί φιλίας ή αγάπης μπορεί να σημάνει την αρχή ή το τέλος της φιλίας ή της αγάπης."
(σσσσσσστττ… άσε καλύτερα... ας μη πούμε τίποτα….)

"Οι αλαζόνες προκαλούν την αντιπάθεια επειδή δεν μπορούμε να περιμένουμε επιβεβαίωση της δικής μας φιλαυτίας."
(ε, είναι κι αυτό… Σου μιλάω βρε παιδί μου! Δεν μου δίνεις καμμία σημασία!)

"Οι ανόητοι μονίμως παραπονούνται ότι οι ευφυείς είναι επηρμένοι."
(ποτέ! Ποτέ! Εγώ παράπονα; Ποτέ!)

"Στις επιτυχίες αισθανόμαστε πάνω από το ανθρώπινο μέτρο, στις αποτυχίες αναλογιζόμαστε την κοινή ανθρώπινη μοίρα."
(στάσου να θυμηθώ…)

"Οι παρωπίδες προσφέρουν ασφαλή προσανατολισμό."
(πού πουλάνε τέτοιες, κι έχω γεμίσει καρούμπαλα!)

"Οριστικό επιχείρημα υπέρ του καπνίσματος: η απόλαυση είναι βέβαιη, ο κίνδυνος είναι ενδεχόμενος."
(Ναι! Ναι! Ναι!)

"Απ' όλα προτιμώ περισσότερο την μετριοφροσύνη των αμόρφωτων. Όμως από το θράσος των ημιμαθών προτιμώ τη ματαιοδοξία των πεπαιδευμένων."
(Ουφ, πότε θα μάθω όλ’ αυτά που θέλω, να γίνω κι εγώ μια ματαιόδοξη με την ησυχία μου…)

"Ο απέραντος πόθος να ρουφήξεις τον κόσμο — και η απέραντη ανία αφότου το έκανες."
(αυτό πάλι πού το πας;….)

"Οι αξίες είναι σχετικές και ο άνθρωπος θνητός· στην έσχατη συνέπειά του τούτο το στοιχειώδες συμπέρασμα σημαίνει: μηδενισμός."
(καλά τόχα καταλάβει εγώ… άδικα παιδεύομαι …)

Παναγιώτης Κονδύλης, Αφορισμοί και αποφθέγματα